Τα WIKIS  ως συνεργατικά περιβάλλοντα

On By vpapad

(από Βασιλική Παπαδοπούλου, 2016, Δημιουργία κοινοτήτων μάθησης και διαλόγου στο σχολείο για την ανάπτυξη γλωσσικών και ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων στο πλαίσιο του μαθήματος της γλωσσικής έκφρασης με την παιδαγωγική αξιοποίηση συνεργατικών περιβαλλόντων μάθησης των Νέων Τεχνολογιών, Διδακτορική Διατριβή, ΠΤΔΕ, Αθήνα)

wikiΈνας από τους πιο διαδεδομένους όρους της κοινωνικής και συνεργατικής αντίληψης του Διαδικτύου είναι το Wiki. Ο όρος  προέρχεται από μια χαβανέζικη φράση: wiki-wiki, που σημαίνει γρήγορο/ σύντομο. Το wiki είναι μια συνεργατική ιστοσελίδα, της οποίας το περιεχόμενο μορφοποιείται από τους χρήστες, παρέχει δηλαδή τη δυνατότητα για συνεργατική δημιουργία και ανανέωση ενός δικτυακού τόπου. Έτσι, διευκολύνεται η συνεργασία πολλών ατόμων για τη συγγραφή ενός έργου ( http://users.sch.gr/ikomninou/wiki%20final/wiki.html)

Τα wikis τεχνικά δεν αποτελούν συγκεκριμένο λογισμικό, αποτελούν εργαλεία του Web2.0, τα οποία είναι ελεύθερα και εύκολα στη χρήση τους. Παρέχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης επεξεργασιών, προβολής συζητήσεων, ειδικών σελίδων, καθορισμού πρόσβασης, εισαγωγής πολυμέσων κ. ά. Γι’ αυτό και γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή στην αξιοποίησή τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς (Clark C.J. & Mason E.B, 2008;, Fitch D., 2007), ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες βαθμίδες της εκπαίδευσης, για. τα διδακτικά και μαθησιακά τους οφέλη.

Στην εποχή μας η εκπαιδευτική κοινότητα έχει συνειδητοποιήσει τα οφέλη από τα εποικοδομητιστικά εργαλεία μάθησης τα οποία διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο (Seitzinger  J, 2006).

Το γεγονός ότι τα wikis δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες, έτσι ώστε αυτές οι διαδικασίες να γίνονται συνεργατικά, συνειρμικά μας οδηγεί στην έννοια του κοινωνικού εποικοδομητισμού (Chen H.L. et al., 2005). Σύμφωνα με την άποψη των T.M. Duffy και D.J. Cunnigham (1996) για τον κοινωνικό εποικοδομητισμό «η μάθηση είναι μία κοινωνική και διαλογική εποικοδομητιστική διαδικασία που συντελείται με εργαλεία και σύμβολα μέσα στο πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί από τις κοινότητες που συμμετέχουν σε αυτή». Έτσι τα wikis θεωρούνται κοινωνικά εργαλεία, τα οποία ενισχύουν τη γνωστική διαδικασία βοηθώντας να ξεπεραστούν οι φυσικοί και οι κοινωνικοί περιορισμοί της επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των μαθητών. Θεωρείται ότι τα wikis αποτελούν ένα επιτυχημένο παράδειγμα του κοινωνικού εποικοδομητισμού, καθώς μπορούν πολύ γρήγορα να αναπτυχθούν και οι μαθητές μπορούν εύκολα και γρήγορα να τα κάνουν λειτουργικά (Notari M., 2003).

wikΤο περιβάλλον του wiki προσφέρει αξιόλογες παιδαγωγικές δυνατότητες, καθώς οι μαθητές «αντιλαμβάνονται ευκολότερα το δυναμικό χαρακτήρα της γραφής και το αμφίδρομο της επικοινωνίας πομπού – δέκτη, ενώ παράλληλα ασκούνται σε δραστηριότητες συνεργατικής γραφής. Έχουν τη δυνατότητα αλλεπάλληλων διορθώσεων, συμπληρώσεων, αλλαγών στο αρχικό κείμενο, ενώ συνειδητοποιούν στην πράξη ότι η γλώσσα αποτελεί βασικό όργανο επικοινωνίας και όχι μόνο γλωσσικό υλικό προς εκμάθηση» (Νέζη Μ. κ.ά, 2009). Η εφαρμογή του wiki δίνει τη δυνατότητα να εξετάσεις τη συμμετοχή και τη συνεισφορά των μαθητών στη συνεργατική διαδικασία (ιστορικό σελίδας, συχνότητα επισκέψεων, ποσότητα και ποιότητα σχολίων) αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την προσωπική συμμετοχή τους στη συλλογική προσπάθεια.

Τα wikis ενδείκνυνται για τη διδασκαλία συγγραφής κειμένου, καθώς προκαλούν διάφορα ερεθίσματα. Σύμφωνα με τον Lamb B. (2004) τα wikis:

  • υποκινούν το γράψιμο
  • συνδέονται συχνά και με την έννοια της διασκέδασης
  • παρέχουν ένα χαμηλού κόστους αλλά αποτελεσματικό εργαλείο επικοινωνίας και συνεργασίας
  • δίνουν έμφαση στο κείμενο και όχι στο λογισμικό
  • προωθούν την ανάγνωση και την αναθεώρηση της αρχικής εργασίας
  • αποθαρρύνουν το «προσανατολισμένο προς το προϊόν γράψιμο» και διευκολύνουν το «γράψιμο ως διαδικασία»
  • ωθούν τους μαθητές να γράφουν για ένα ευρύτερο ακροατήριο.
  • παρέχουν μια σημαντική πρόκληση στους μαθητές, καθώς οι εγκυκλοπαιδικές καταχωρήσεις απαιτούν ένα διαφορετικό ύφος από τα κλασικά δοκίμια που συνήθως καλούνται να υποβάλουν προς αξιολόγηση.

Επομένως η χρήση των wikis συντελεί αποτελεσματικά στην  αλληλεξάρτηση των μελών της ομάδας, στην ανάπτυξη της ατομικής υπευθυνότητας, στην αλληλεπίδραση και στην ανάπτυξη συνεργατικών δεξιοτήτων (Schaffert S., et al., 2006). Η εργασία σε κοινότητες πρακτικής οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα σκέψης και βοηθά να διατηρηθούν οι πληροφορίες περισσότερο (Johnson R.T.  and Johnson D.W., 1986).wi

Ωστόσο, στην ερευνητική βιβλιογραφία αναφέρεται ότι, ενώ τα wiki  αποτελούν δυνητικά ισχυρά εργαλεία για τη συνεργασία, τα αποτελέσματα όμως δείχνουν ότι οι δραστηριότητες και οι διαδικασίες δεν προάγουν την αληθινή συνεργασία στη συλλογική συγγραφή (Karasavvidis I., 2010). Και αυτό, γιατί η αληθινή συλλογική γραφή δεν σημαίνει παράθεση απόψεων από τους συγγραφείς, αλλά τροποποίηση και συνδιαμόρφωση των κειμένων. Υπάρχουν ανασταλτικοί λόγοι στην επίτευξη πραγματικής συλλογικής συγγραφής ενός κειμένου. Αυτοί είναι:

  • το χαμηλό επίπεδο της ποιότητας του εργαλείου φόρουμ συζήτησης και οι τεχνικοί περιορισμοί του εργαλείου wiki
  • η συνεργασία δε λειτουργεί από μόνη της (Chao Y-C.J. & Lo H-C, 2009). Η καθοδήγηση και η δημιουργία εποικοδομητικού σχεδιασμού από τον εκπαιδευτικό έχει πρώτιστη σημασία (Notari M., 2006), ιδιαίτερα για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας
  • η αναποτελεσματικότητα της έμπειρης καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, αν οι μαθητές δεν έχουν αποκτήσει συνεργατικές δεξιότητες
  • η ελλιπής ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των μαθητών, ώστε να ελέγχουν τις πληροφορίες που αναρτώνται. Ή η μη κριτική έκφρασή τους λόγω της φύσης του εργαλείου, με αποτέλεσμα να υπάρχει απώλεια στην αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

Η αληθινή συνεργασία σε περιβάλλον wiki απαιτεί κατάλληλο σχεδιασμό από τον εκπαιδευτικό, συνεργατικές ικανότητες, γνωστική προσπάθεια και ικανότητες κριτικής σκέψης ανώτερης τάξης (McLoughlin C. & Lee M.J.W., 2007).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. CLARK, C. J., & MASON, E. B. (2008). Wiki way of working. Internet Reference Services      Quarterly, 13(1), 113- 132.
  2. FITCH, D. (2007). Wherefore wikis? Journal of Technology in Human Services, 25(4), 79-85
  3. SEITZINGER, J. (2006). Be constructive: Blogs, podcasts, and wikis as constructivist learning      tools. Learning Solutions e-Magazine.  Προσπελάστηκε το Δεκέμβρη του 2010:      http://www.elearningguild.com/pdf/2/073106DES.pdf
  4. CHEN, H.L., CANNON, D., GABRIO, J. LEIFER, L. TOYE, G. & BAILEY, T. (2005). Using wikis and  weblogs to support reflective learning in an introductory engineering design course. Proceedings of the 2005 American Society for Engineering Education Annual Conference & Exposition. Portland, Oregon: June 12-15.
  5. DUFFY, T. M. AND CUNNIGHAM, D. J. (1996). Constructivism: Implications for the design and delivery of instruction. In D. Jonassen (Ed.) Handbook of Research for Educational Communications and Technology (pp.170-198). New York: Simon and Schuster Macmillan.
  6. NOTARI, M. (2003). Scripting strategies in computer supported collaborative learning      environments. Unpublished master thesis, TECFA, FPSE, University of Geneva
  7. ΝΕΖΗ, Μ., ΣΕΦΕΡΛΗ Ν., ΤΣΕΝΟΓΛΟΥ, Ε. (2009). Για μια συντροφιά ανάμεσά μας: Η      αξιοποίηση του Διαδικτύου (Web2.0) σε άτυπες μορφές γραμματισμού. Σχεδιασμός δικτύου      αναγνώσεων σε περιβάλλον wiki. Πρακτικά του 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου των      εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος.
  8. LAMB, B. (2004). Wide open spaces: Wikis, ready or not. EDUCAUSE Review, 39(5)      (September/October), 36-48.
  9. SCHAFFERT, S., BISCHOF, D., BUERGER, T., GRUBER, A., HILZENSAUER, W. & SCHAFFERT, S. (2006). Learning with semantic wikis. Proceedings of the First Workshop on Semantic Wikis – From Wiki To mantics (SemWiki2006), Budva, Montenegro: June 11-14, 109-123.  (Προσπελάστηκε  3/2007):       http://www.wastl.net/download/paper/Schaffert06_SemWikiLearning.pdf
  10. JOHNSON, R. T., & JOHNSON, D. W. (1986). Action research: Cooperative learning in the science classroom.  Science and Children, 24, 31-32.
  11. KARASAVVIDIS, I. (2010). Wiki uses in higher education: Exploring barriers to successful implementation. Interactive Learning Environments, 18(3), 129-231
  12. CHAO, Y-C. J., & LO, H-C. (2009). Students’ perceptions of wiki-based collaborative writing  for learners of English as a foreign language. Interactive Learning Environments, 19 (4),1-17.
  13. NOTARI, M. (2006). How to use a wiki in education: Wiki-based effective constructive  learning. Proceedings of the 2006 International Symposium on Wikis, Odense, Denmark, pp.  131-132. Προσπελάστηκε 22/4, 2010 από:      http://www.wikisym.org/ws2006/proceedings/p131.pdf.
  14. MCLOUGHLIN, C., & LEE, M. J.W. (2007). Social software and participatory learning:      Pedagogical choices with technology affordances in the Web 2.0 era. Proceedings of ascilite, Singapore 2007, 664-675

 

 

 

Σχολιάστε